Adelbert

Volgens de hagiografie geschreven door Ruopert van Mettlach overleed op 25 juni 740 de dienaar Gods st. Adelbert. Hij was in het gevolg van de Angelsaksische Willibrord naar ‘Fresia’ gekomen om daar het Evangelie te verkondigen. Fresia was (voor wat ons land betreft) het gedeelte dat zich uitstrekte langs de gehele kustlijn van Texel tot de Zeeuwse eilanden. Adelbert zorgde voor de kerk die Willibrord gesticht heeft in Heiloo (een van de moederkerken van Noord-Holland) en vertoefde graag in Hallem, wat nu Egmond-Binnen heet alwaar hij volgens de zelfde hagiografie bevriend was met ene Eggo en zijn gezin. Na zijn dood hebben de gelovigen van Hallem hem begraven op de plek waar hij graag kwam, de huidige Adelbertakker. Boven zijn graf werd een kapel gebouwd, een kapel die in later tijden groter is gemaakt en waarvan het grondplan tot op vandaag nog te zien is.

 

De eerste kerk en de volgende…

In 922 op de 15e juni is op initiatief van graaf Dirk I en na het visioen van de God gewijde Maagd Wilfsit, het gebeente van Adelbert uit het graf genomen en ‘tot de eer der altaren’ verheven. Zo’n ‘translatie’ stond in de 10e eeuw gelijk aan een heiligverklaring. Deze ‘translatie’ van de resten van Adelbert ging van zijn graf naar een kloostertje waar nu de kerk staat van de Protestantse Kerk Nederland. In de grafruimte ontstond een bron, deze bron, waar men wonderbare krachten aan toedichtte met haar kapel is door de gelovigen nog lang na de translatie als eigen kerk gebruikt. Het kleine kloostertje te Hallem werd door een aantal kloosterzusters bewoond. Vanwege de invallen van de West-Friezen werden de zusters vervangen door broeders. Ook het kleine kloostertje was aan veranderingen onderhevig. Graaf Dirk II heeft het kloostertje laten vervangen voor en stenen kerk met een Abdij ernaast, de beroemde Abdij van Egmond. In 1124 werd naast de Abdijkerk een parochiekerk opgericht waarin de gelovigen naar de kerk konden gaan. Vanwege de vele gebedstijden en speciale gedachtenis missen in de Abdijkerk was het voor de gewone gelovige beter om naar een eigen parochiekerk te gaan. Deze ‘buurkerk’ of ‘Mariamunster’ is lang dé plek geweest waar vanuit pastorale zorg werd gegeven aan de gelovigen die vanuit de hele streek hierheen kwamen. Zowel het kapelletje aan de duinrand van Egmond, als de Abdijkerk en de Buurkerk vielen ten prooi aan de gewelddadigheden waarmee Dideric van Sonoy in opdracht van Willem van Oranje de tactiek van ‘de verschroeide aarde’ hanteerde. De Rooms Katholieken moeten vanaf dat moment ergens anders hun heenkomen zoeken. Wanneer dan de reformatie zich ontwikkeld, gaat het koor van de ‘buurkerk’ die de verwoestingen heeft overleeft over in handen van de Protestanten, van de Abdijkerk en de Abdij is op dat moment niet veel meer over dan wat puin. De Rooms Katholieken vinden een thuis in een schuilkerk op de hoek Haagdoornlaan, St. Adelbertusweg. Deze schuilkerk is zelfs nog een tijdje in handen geweest van de Oud-Katholieke Kerk, maar door financiële problemen van de pastoor in die tijd zagen een aantal Rooms Katholieken de kans deze schuilkerk terug te kopen zodat de kerk van Egmond-Binnen waar in Roomse handen was.

 

De eerste kerk te Rinnegom en de dochter stichtingen

In 1784 konden de gelovigen van de Egmonden (van Castricum tot Bergen, van het centrum van Alkmaar tot de kust) ‘ter kerke’ gaan op Rinnegom waar een kerk werd ingericht; de eerste Rinnegommer kerk. Uiterlijk mocht het er niet op lijken, daarbij was de pastorie hoger dan het kerkgebouw. Pas na het herstel van de Bisschoppelijke hiërarchie in 1853 kan dan een tweede Rinnegommerkerk gebouwd worden welke zichtbaar een Rooms Katholiek Kerkgebouw is, dit kerkgebouw heeft tot 1963 dienst gedaan. In 1904 leefde er onder de gelovigen van Egmond aan Zee het verlangen een eigen parochiekerk te stichten. Er waren genoeg mensen om zo’n kerk rendabel te maken en om een eigen pastoor te bekostigen. Op 8 december 1904 werd de parochie Onze Lieve Vrouw Onbevlekte Ontvangenis gesticht. Nu konden ‘de kluftlopers’ (Rooms Katholieken uit Egmond aan Zee) in hun eigen dorp naar de kerk gaan. Ook veel Hoevers wisten de weg naar deze kerk te vinden. Deze kerk doet nog steeds dienst. En waar in de begin jaren de relatie tussen Oud-Katholiek en de kerken van Hervormde of Gereformeerde snit nog ronduit vijandig was (paap was een scheldwoord voor een ‘roomse’) anno 2011 is er een grote waardering over en weer en vinden gelovigen elkaar rondom het woord uit de bijbel en het gebed. Het verlangen naar een eigen parochiekerk leefde ook in Egmond aan den Hoef. In 1923 heeft men daar een eigen parochiekerk kunnen bouwen. De kerk kreeg de naam van de Franse Zuster Margaretha Maria Alacoque, een zieneres die het hart van Jezus mocht aanschouwen. In die tijd werden veel kerken aan het H. Hart of aan deze Franse zuster toegewijd. De stichting van deze parochie bleek een gevoelige aderlating voor de parochie in Egmond aan Zee, op 2 na liep het hele koor leeg en de helft van de parochianen bleef nu op Egmond aan den Hoef. Deze klap heeft Egmond aan Zee goed weten te verwerken, ze is daardoor van oudsher een sterke en hechte geloofsgemeenschap geworden. In Egmond aan den Hoef groeide het aantal Katholieke gestaag waardoor de eigen parochiekerk kon gaan floreren.

 

De Parochiekerk in Egmond-Binnen

Ook de Katholieke in Egmond-Binnen groeiden in aantal en al in 1918 leefde het idee dat er in de toekomst wel eens een kerk in het dorp Egmond-Binnen nodig kon zijn. Pas in 1964 is dit plan gerealiseerd. De parochiekerk van H. Adelbert is op 12 december 1964 geconsacreerd, waar zij deel uitmaakte van een levende dorpsgemeenschap. In 1967 is de oude kerk op Rinnegom gesloopt, het kerkhof herinnert nog aan de tijd dat men daar ‘ter kerke’ ging. De drie Egmondse Parochies leefden lang gescheiden van elkaar. Genoeg mensen gingen er naar de kerk en er waren steeds opnieuw mensen te vinden om een taak op zich te nemen.

 

Andere tijden vragen om andere wegen

Door de verandering van de samenleving waarin het Christen zijn steeds minder belangrijk werd en door verdamping van de geloofskennis kwam er ook in de Egmonden een vermindering van het aantal kerkgangers en werd het steeds moeilijker mensen te vinden om een taak op zich te nemen. Samenwerking tussen de drie parochies werd noodzakelijk. Eind jaren ’80 kwam de samenwerking op bestuurlijk niveau van de grond en gingen de pastores van de drie parochies meer samenwerken. Vanwege het vertrek van de pastores van Egmond aan Zee en Egmond aan den Hoef werd samenwerking nog noodzakelijker, zodat één priester de pastorale zorg zou kunnen dragen over drie geloofsgemeenschappen. In december 2000 werd een personele unie tussen de drie Egmondse Parochies opgericht. Deze unie is in 10 jaar tijd gegroeid tot een samenwerkingsverband waardoor veel werkgroepen inter-parochieel zijn geworden en zich sterker ontwikkeld hebben. Zo kon het hele brede pallet van pastorale zorg in alle drie de parochies gewaarborgd worden.

Per 1 januari 2015 zijn de R.K. parochies van de Egmonden samengegaan in de parochie Bron van Levend Water met, naast de Egmondse locaties, de locaties H. Willibrordus te Heiloo en H. Jacobus Major te Akersloot.

 

Ondanks de inzet van vele parochianen, was het helaas niet meer mogelijk om alle drie de Egmondse kerken open te houden. Het moeilijke besluit werd genomen om de H. Adelbertus kerk en de kerk van O.L.V. Onbevlekt Ontvangen aan de eredienst te onttrekken. Twee plekken waar jarenlang mensen bijeen kwamen in het huis van de Heer om letterlijk zijn aanwezigheid in de gedaante van brood en wijn daar te vieren.

 

Op zondag 8 september 2019 vond de eerste gezamenlijke viering in de H.M.M. Alacoque kerk plaats. De oude kerk van de Hoevers, maar de nieuwe kerk van de Derpers en de Binders.

 

Waar twee deuren sluiten gaat één andere deur open. De cirkel lijkt daarmee rond te zijn; de Egmonders kerken weer samen op één plek.

 

Jubileumjaar 2023

In de loop der jaren zijn diverse jubilea gevierd en uiteraard staan wij ook uitgebreid stil bij het 100-jarig bestaan van de H. Margaretha Maria Alacoque kerk.

Op zondag 18 juni is de jubileumviering in combinatie met een kleine expositie over de geschiedenis van de kerk. Op zondag 15 oktober staan we stil bij de naamdag van H. Margaretha Maria Alacoque (16 oktober) en vieren we 100 jaar Hoeverkerk met een plechtige hoogmis waarin Mgr. Hendriks en ons pastores team voorgaat.